Tên gọi của Cục Dân quân tự vệ theo các thời kỳ
Tên gọi của Cục Dân quân tự vệ theo các thời kỳ
Tên gọi của Cục Dân quân tự vệ theo các thời kỳCục DQTV đón nhận Huân chương bảo vệ Tổ quốc Hạng Ba
Từ khi thành lập cho đến nay (12/2/1947-12/2/2021), trải qua các giai đoạn cách mạng, Cục Dân quân tự vệ đã 6 lần đổi tên để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được thay đổi, bổ sung theo từng thời kỳ. Mỗi lần thay đổi, chức năng, nhiệm vụ lại tăng thêm, nặng nề hơn; điều đó nói lên sự tin cậy của Đảng, Nhà nước, Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu đối với Cục Dân quân tự vệ - cơ quan tham mưu chiến lược về công tác Dân quân tự vệ; giáo dục quốc phòng và an ninh; công tác quốc phòng ở Bộ, ngành Trung ương, địa phương.
Ngày 12.2.1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh số 16/SL thành lập Phòng Dân quân toàn quốc, trực thuộc Cục Chính trị (nay là TCCT). Ngày 22.7.1947, Bộ Tổng chỉ huy thành lập, đồng thời ra Nghị định số 67/TCH chuyển Phòng Dân quân toàn quốc từ Cục Chính trị về trực thuộc Bộ Tổng chỉ huy. Ngày 25.1.1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 119/SL phát triển Phòng Dân quân toàn quốc thành Cục Dân quân. Ngày 11.7.1950, Chủ tịch nước ra Sắc lệnh số 121/SL chuyển Cục Dân quân từ Bộ Tổng tư lệnh về Bộ Tổng Tham mưu.
Ngày 24.5.1956, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 27/QP đổi tên Cục Dân quân thành Cục Động viên và Dân quân.
Ngày 28.5.1964, Bộ Quốc phòng quyết định sáp nhập Cục Phòng không nhân dân vào Cục Động viên và Dân quân. Tháng 6.1965, Bộ Tổng Tham mưu quyết định chuyển Phòng Động viên và tuyển quân sang Cục Quân lực; Cục Động viên và Dân quân đổi tên thành Cục Dân quân.
Ngày 17.4.1975, Bộ Tổng Tham mưu ra quyết định chuyển Phòng Động viên và tuyển quân từ Cục Quân lực về Cục Dân quân; đổi tên Cục Dân quân thành Cục Động viên và Dân quân.
Ngày 23.11.1978, Bộ Tổng Tham mưu điều Phòng Động viên - tuyển quân về Cục Quân lực. Ngày 7.3.1979, Bộ Quốc phòng quyết định đổi tên Cục Động viên và dân quân thành Cục Quân sự địa phương.
Ngày 29.4.1980, Bộ Quốc phòng quyết định đổi tên Cục Quân sự địa phương thành Cục Dân quân tự vệ.
Tên gọi Cục Dân quân tự vệ giữ nguyên cho đến nay.